Çamlıca Kulesi Kime Ait? — Tartışmalı Bir İnceleme
Merhaba — bugün, İstanbul’un siluetine adını kazımış ve görünüşte devrimsel bir yapıya dönüşmüş Çamlıca Kulesi’ni (“Çamlıca Kulesi”) odak alıyoruz. Sorun şu: Kime ait bu kule? Göründüğü kadar basit bir cevap olmayabilir. Kule teknik, kamusal, politik ve mimari açıdan bir dizi tartışmayı da beraberinde getiriyor. Gelin birlikte derinlerine inelim.
Kime Ait Ve Kim İnşa Etti?
Çamlıca Kulesi, resmi olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2011 yılında açtığı fikir proje yarışmasıyla gündeme gelmiş. ([Vikipedi][1]) Daha sonra yapım süreciyle birlikte, Türkiye’deki kurumsal yayıncılık altyapılarının birleştirilmesi amacıyla, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve ilgili kamu kurumları devreye girer. Resmî bilgilere göre “kule”, kamuya ait bir yapı — yani “kime ait?” sorusunun cevabı, kamunun ve devletin ilgili kurumlarının ortak hâkimiyeti olarak okunabilir. ([camlicakule.istanbul][2])
Ancak “ait olma” durumu sadece mülkiyetiyle sınırlı değil: bu yapının tasarımı, ihalesi, işletmesi ve kullanım biçimi de düşünüldüğünde işin içi hayli karışık. Mimarlık şirketi Melike Altınışık Architects “MAA” tarafından tasarlanmış. ([Vikipedi][1]) Özetle: kamu + tasarım firması + yapım yüklenicisi + şehir politikasının karışımı bir yapı bu.
Eleştirilecek Zayıf Noktalar
1. Şeffaflık Eksikliği
“Kamuya ait” denmesine rağmen, projenin maliyeti, sonuçlanan ihale şartları ve yapım sürecine dair pek çok detay hâlâ tartışmalı. Bazı kaynaklar maliyetin 73,1 milyon ABD $ olarak başladığını, ancak nihai olarak 121,7 milyon $’a yükseldiğini yazıyor. ([Vikipedi][3]) Yükselen maliyetler, bütçe aşımı, alternatiflerin değerlendirilip edilmediği gibi sorular sormamızı hak ediyor.
2. Şehir Silueti ve Kültürel Etki
Kule, 369 metre yüksekliğiyle (221 metre beton yapı + 168 metre anten) İstanbul’daki en yüksek yapılardan biri. ([Vikipedi][1]) Ancak eleştirmenler, kent siluetinde “yabancılaşma”, tepede doğal alanın işgal edilmesi ve çevresel etkiler konusunda sıkça itiraz ediyorlar. Örneğin, meslek odaları “SİT alanı olarak tescilli Küçük Çamlıca Tepesi’ne yapılması planlanan kulenin İstanbul’un doğasına ve kültürel değerlerine zarar vereceğini” belirtmiş. ([Vikipedi][1]) Şehir planlaması açısından bu açıdan büyük bir tartışma konusu.
3. Kamusal Hizmet ile Ticari İşlevlerin Çakışması
Kulenin “yayın altyapısını merkezileştirme” işlevi açıkça kamu yararı içeriyor — 100 radyo yayını, 15 DAB+ yayını gibi teknik kapasiteyi sağlayabildiği bildiriliyor. ([Super Haber][4]) Fakat aynı zamanda kulede seyir terası, restoran gibi ziyaretçi ticari alanları da var. Bu durum, “kamusal iletişim altyapısı” ile “ticari turizm” işlevlerinin çakışmasını doğuruyor: Kime hizmet ettiği, hangi mantığa göre işletildiği soruları kaçınılmaz.
Tartışmaya Açık Sorular
Kamuya ait olduğu söylenen bir yapı, neden bu kadar yüksek maliyet artışı ve süreç şeffaflığı eksikliği ile gündeme geliyor?
Kent dokusu, doğal tepesi ve tarihsel alanı olan bir bölgeye dev bir kule yapılırken alternatif çözümler neden yeterince tartışılmadı?
“Tek bir kulede yayıncılığı topla, dağıtımı düzenle” fikri önemli bir katkı olabilirken, bu süreçte çevresel bozulma ve görsel kirlilik ne kadar hesaba katıldı?
Kulemiz aslında kim için yükseliyor — şehir halkı için mi, turizm için mi, yoksa siyasî prestij için mi?
Sonuç — Sahiplik ve Sorumluluk İlişkisi
Çamlıca Kulesi’nin sahibi teknik olarak kamu kurumlarıdır; ancak sahiplik yalnızca mülkiyetle sınırlı değildir. Bu kule aynı zamanda şehir planlamasına, kültüre, mimariye, kamusal hizmete ve özel sektöre de entegre edilmiş bir yapı. Sahibinin kim olduğu kadar kim için olduğu sorusu da önemlidir. Bu yapı şehir halkının yaşam kalitesini artırıyor mu, yoksa sadece şehir siluetine dev bir amblem mi konduruyor?
Okuyucu olarak sizin görüşünüz nedir? Bu kule gerçekten İstanbul için bir kazanım mı yoksa gereksiz bir prestij projesi mi? Yorum kısmında düşüncelerinizi paylaşarak bu tartışmayı birlikte derinleştirelim.
[1]: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87aml%C4%B1ca_Kulesi?utm_source=chatgpt.com “Çamlıca Kulesi – Vikipedi”
[2]: https://camlicakule.istanbul/kurumsal/camlica-kulesi?utm_source=chatgpt.com “Çamlıca Kulesi – camlicakule.istanbul”
[3]: https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%87aml%C4%B1ca_Tower?utm_source=chatgpt.com “Çamlıca Tower”
[4]: https://www.superhaber.com/camlica-kulesi-4-yasinda-avrupanin-zirvesindeki-dev-yapi-25-milyon-ziyaretciyi-agirladi-haber-540007?utm_source=chatgpt.com “Avrupa’nın zirvesindeki dev yapı Çamlıca Kulesi 4 yaşında!”